Theo ước tính, Việt Nam hiện có hơn 17.000 cửa hàng bán lẻ xăng dầu, cung cấp hàng chục triệu tấn sản phẩm cho người tiêu dùng mỗi năm. Khoảng gần 70% thị phần xăng dầu dựa trên doanh thu nội địa hiện nằm trong tay "bộ đôi" Petrolimex và PV Oil. Vì thế, không bất ngờ khi doanh thu của hai nhà bán lẻ xăng dầu này lại nằm trong top khủng nhất sàn chứng khoán.
Quý 2 vừa qua, tổng doanh thu của Petrolimex và PV Oil lên đến gần 109.000 tỷ đồng, tăng hơn 23% so với cùng kỳ 2023 và là mức cao nhất trong vòng 2 năm trở lại đây. Bình quân mỗi ngày hai nhà bán lẻ xăng dầu này thu về gần1.200 tỷ đồng. Con số này chỉ thấp hơn đôi chút so với mức kỷ lục đạt được hồi quý 2/2022.
Trong đó, Petrolimex ghi nhận doanh thu quý 2 đạt gần 73.800 tỷ đồng, tăng 12% so với cùng kỳ 2023 nhưng thấp hơn so với quý đầu năm. Trong khi đó, PV Oil ghi nhận doanh thu theo quý cao thứ 2 lịch sử với 34.800 tỷ đồng, tăng 55% so với cùng kỳ và cao hơn 17% so với quý đầu năm nay.
Doanh thu đều tăng mạnh so với cùng kỳ nhưng lợi nhuận của hai nhà bán lẻ xăng dầu này lại biến động trái chiều. Lợi nhuận sau thuế quý 2 của Petrolimex tăng gần 43% so với cùng kỳ 2023, đạt hơn 1.275 tỷ đồng, cao nhất kể từ quý 4/2022. Ngược lại, lãi ròng của PV Oil giảm 43% so với cùng kỳ, xuống mức 94 tỷ đồng.
Theo giải trình, OIL cho biết thời gian điều hành giá cơ sở được điều chỉnh từ 10 ngày/lần (quý 2/2023) xuống còn 7 ngày/lần (quý 2/2024). Do vậy, dù giá xăng dầu thế giới biến động theo hướng giảm như cùng kỳ nhưng tốc độ giảm giá bán tại kỳ này diễn ra nhanh hơn, khiến lãi gộp hẹp đi đáng kể. Bên cạnh đó, tỷ giá USD/VNĐ tại quý 2/2024 tăng cao hơn so với cùng kỳ, khiến chi phí tài chính tăng lên vì lỗ tỷ giá. Do vậy, lợi nhuận của Doanh nghiệp đi lùi.
Lũy kế 6 tháng đầu năm, Petrolimex ghi nhận doanh thu thuần đạt 148.943 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế đạt 2.407,4 tỷ đồng, lần lượt tăng 12% và 54% so với cùng kỳ 2023. Lợi nhuận trước thuế đạt 2.994 tỷ đồng, tăng gấp 1,6 lần so với cùng kỳ năm trước. Với kết quả đạt được, Petrolimex đã thực hiện khoảng 79% kế hoạch doanh thu và hoàn thành vượt chỉ tiêu lợi nhuận cả năm đề ra.
Trong khi đó, PV Oil thực hiện gần 78% kế hoạch doanh thu và 57% mục tiêu lợi nhuận sau nửa chặng đường của năm 2024. Luỹ kế 6 tháng đầu năm, doanh nghiệp này ghi nhận doanh thu đạt gần 64.400 tỷ đồng và lợi nhuận trước thuế 312 tỷ đồng, lần lượt tăng 50% và giảm 24% so với cùng kỳ 2023.
Một điểm chung giữa 2 nhà bán lẻ xăng dầu này là việc cùng thu hẹp quy mô hàng tồn kho trong quý vừa qua. Tính đến 30/6, tồn kho của Petrolimex chỉ còn khoảng hơn 15.000 tỷ đồng, giảm hơn 1.600 tỷ so với cuối quý 1 nhưng vẫn cao hơn đôi chút so với hồi đầu năm. Với PV Oil, tồn kho chỉ giảm nhẹ sau quý 2, xuống còn gần 4.900 tỷ đồng, vẫn cao hơn đáng kể so với thời điểm đầu năm.
Hưởng lợi từ dự thảo Nghị định mới
Theo báo cáo mới đây của Maybank Investment Bank, dự thảo Nghị định mới về kinh doanh xăng dầu được đánh giá sẽ hỗ trợ tích cực cho các doanh nghiệp lớn trong ngành. CTCK này cho rằng, Nghị định mới sẽ củng cố lợi thế của thương nhân đầu mối, mang lại lợi ích nhiều nhất cho các doanh nghiệp chiếm ưu thế trong nhóm này (Petrolimex, PV Oil) về tiềm năng gia tăng thị phần và biên lợi nhuận.
Cụ thể, Nghị định vẫn duy trì quy định chỉ các thương nhân đầu mối được phép mua xăng dầu trực tiếp từ nhà máy lọc dầu trong nước hoặc nhập khẩu từ nước ngoài, trong khi giá bán từ các thương nhân đầu mối này cho các thương nhân phân phối/bán lẻ không được luật hóa và hoàn toàn dựa trên thỏa thuận giữa các bên tham gia. Nói cách khác, thương nhân đầu mối vẫn duy trì được quyền định đoạt việc phân chia biên lợi nhuận trong chuỗi giá trị.
Các thương nhân phân phối sẽ phải mua xăng dầu trực tiếp từ thương nhân đầu mối và không còn được phép mua chéo từ các thương nhân phân phối khác. Bên cạnh đó, Nghị định yêu cầu các điều kiện chặt chẽ hơn đối với các thương nhân bán lẻ dẫn đến làm yếu đi vị thế của nhóm này trong chuỗi giá trị so với các thương nhân phân phối và thương nhân đầu mối.
Ngoài ra, Nghị định mới cũng muốn tăng số ngày dự trữ xăng dầu từ 20 lên 30 ngày, điều này sẽ làm tăng chi phí kinh doanh, nhưng không ảnh hưởng đến tương quan lợi thế cạnh tranh của các thương nhân đầu mối trong toàn bộ chuỗi giá trị.
"Nếu không có những sửa đổi đáng kể so với dự thảo ban đầu, tinh thần của Nghị định mới sẽ cải thiện cách vận hành giá bán lẻ đồng thời giảm sự phân mảnh và có lợi hơn cho các doanh nghiệp đầu mối có quy mô lớn", báo cáo của Maybank Investment Bank nhấn mạnh.
Sau khi dự thảo được công bố, cổ phiếu của Petrolimex (PLX) và PV Oil (OIL) đã nhanh chóng bứt tốc từ giữa tháng 4. Sau khoảng gần 4 tháng, thị giá PLX đã tăng gần 42% trong khi cổ phiếu OIL cũng tăng đến gần 45%. Cả 2 cổ phiếu này đều đang trên vùng giá cao nhất trong hơn 2 năm trở lại đây.
Hà Linh
An ninh tiền tệ