Trong vụ việc hủy phát hành 7 triệu cổ phiếu ra công
chúng của CTCP Dược phẩm Viễn Đông (mã chứng khoán:
DVD) nhiều người đã đặt câu hỏi về vai trò, trách
nhiệm của 2 công ty kiểm toán kiểm toán báo cáo tài
chính năm 2008 và 2009 là A&C và Ernst & Young.
Xoay
quanh vấn đề này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với
luật sư Trần Minh Hải – Công ty Luật Ngân hàng –
chứng khoán – đầu tư (Basico).
Theo ông, có hay không trách nhiệm của Công ty kiểm
toán trong trường hợp vụ việc hủy phát hành cổ phiếu
của DVD?
Trường hợp công ty kiểm toán tuân thủ đúng quy định
của Pháp luật về kiểm toán và những ý kiến đánh giá
của công ty kiểm toán phù hợp với năng lực tài chính
thực sự hiện nay của DVD, thì đương nhiên vấn đề
trách nhiệm của công ty không phải xem xét.
Trường hợp ý kiến đánh giá của công ty kiểm toán
không phản ánh đúng thực sự tình trạng tài chính của
DVD dẫn tới nhận thức sai lầm cho cổ đông, đối tác
liên quan của DVD về sức khỏe tài chính của công ty
này, thì công ty kiểm toán sẽ có phần trách nhiệm kể
cả trách nhiệm pháp lý nếu như ý kiến đánh giá sai
lệch đó xuất phát từ sự sai phạm hay thiếu sót trong
quá trình triển khai nghiệp vụ của công ty kiểm toán.
Nếu có thì theo quy định của Luật công ty kiểm toán
đó sẽ bị xử lý thế nào?
Vấn đề này tùy thuộc vào mức độ và nguyên nhân dẫn
đến kết quả đánh giá không đúng tình trạng khách
quan về tình hình tài chính DVD của công ty kiểm toán.
Trường hợp nguyên nhân là do ban lãnh đạo DVD cố tình
làm sai, giả mạo số liệu và sổ sách và công ty kiểm
toán đưa ra những nhận định kiểm toán do bị qua mặt,
không đánh giá được đúng tình hình, thì về mặt pháp
lý công ty kiểm toán không chịu một chế tài nào cụ
thể.
Bởi vì theo quy định của pháp luật kiểm toán, thì đơn
vị được kiểm toán có trách nhiệm “cung cấp kịp
thời, đầy đủ và trung thực mọi thông tin, tài liệu
cần thiết cho việc kiểm toán” - khoản 1 Điều 6,
Nghị định 105/2004/NĐ-CP về Kiểm toán độc lập.
Do vậy, có thể Công ty kiểm toán chỉ soát xét việc
thực hiện các chế độ kế toán có đúng quy trình hay
không. Do đó cũng có trường hợp họ không tập trung
nhận biết phân định được những số liệu giả mạo.
Được biết, UBCK đã yêu cầu thành lập đoàn kiểm tra
hồ sơ kiểm toán DVD tại công ty kiểm toán A&C và
E&Y; thành phần bao gồm Vụ Chế độ kế toán và kiểm
toán (Bộ Tài chính), Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt
Nam (VACPA); thời gian sẽ kéo dài từ ngày 20 đến
27/10/2011 và khi có kết quả, UBCK sẽ có thông tin ra thị
trường. |
Nếu sai sót là do nguyên nhân này, thì điều này sẽ gây
ảnh hưởng không tốt đến uy tín của công ty kiểm toán.
Trường hợp nếu giữa một số cá nhân lãnh đạo DVD và
công ty kiểm toán có sự thông đồng để tạo ra một
kết quả kiểm toán báo cáo tài chính giả mạo, thì
đương nhiên công ty kiểm toán sẽ phải chịu trách nhiệm
trước pháp luật.
Theo quy định của Nghị định 105/2004/NĐ-CP về kiểm
toán độc lập thì một trong những hành vi nghiêm cấm
đối với doanh nghiệp kiểm toán là “Thông đồng,
móc nối với đơn vị được kiểm toán để làm sai lệch
nội dung báo cáo tài chính” - khoản 1, Điều 28.
Trong trường hợp này, tùy vào từng mức độ vi phạm và
hậu quả thiệt hại mà những cá nhân liên quan có thể
bị xử lý bởi các biện pháp hành chính hoặc thậm chí
là xử lý hình sự.
Nếu kiểm toán được kết luận là không phải chịu
trách nhiệm trong vụ việc này thì theo ông cần bổ sung
những chế tài gì để bảo vệ quyền lợi cho các cổ
đông?
Thực tế, các cổ đông là những người chủ của doanh
nghiệp, khi doanh nghiệp ăn nên làm ra họ là người được
hưởng lợi nhuận trước tiên, và khi thua lỗ họ cũng
phải gánh chịu trước tiên. Do vậy, nếu như cần bảo
đảm quyền lợi của cổ đông trước những hậu quả
về tình hình tài chính của doanh nghiệp, thì cơ chế
công khai, minh bạch kịp thời về thông tin giữa doanh
nghiệp với cổ đông là điều cần có chứ không phải
chế tài đối với các đơn vị kiểm toán.
Rút kinh nghiệm từ vụ việc của DVD, theo ông nhà đầu
tư cần phải làm gì trong những trường hợp như này để
bảo vệ quyền lợi của mình?
Sau một thời gian phát triển thị trường chứng khoán,
thời điểm hiện nay đòi hỏi các nhà đầu tư tham gia
thị trường cần có biến đổi về chất.
Nếu như trước đây các nhà đầu tư tham gia thị trường
với một cơ sở duy nhất là đồng vốn của mình, thì
nay các nhà đầu tư cần trang bị cho mình các kiến thức
về tổ chức hoạt động của doanh nghiệp, kiến thức
về tài chính doanh nghiệp và kiến thức pháp lý về
quyền của cổ đông cũng như các vấn đề pháp lý về
hoạt động doanh nghiệp.
Cổ đông có thể sử dụng các quyền năng hợp pháp và
cơ chế thủ tục mà Luật Doanh nghiệp đã quy định để
yêu cầu công ty cung cấp các thông tin, báo cáo về hoạt
động kinh doanh của doanh nghiệp và tự mình kiểm soát
đánh giá các thông tin này.
Có như vậy, cổ đông sẽ có biến chuyển về chất và
tự bảo vệ mình không để thụ động về thông tin
trước những vụ việc như DVD.
Xin cảm ơn ông
Khánh Linh (thực hiện)