Những tháng gần đây, câu chuyện tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước, tái cấu
trúc nền kinh tế, tái cấu trúc nguồn vốn...được nhắc đến thường xuyên. Câu
chuyện tái cấu trúc của các doanh nghiệp niêm yết-dù chưa thành xu hướng-cũng
đã trở thành chủ đề được nhiều nhà đầu tư quan tâm.
Xem lại tỷ lệ lợi nhuận ròng được sinh ra từ tài sản (ROA) của các doanh
nghiệp niêm yết không khiến nhiều nhà đầu tư giật mình. Những doanh nghiệp lỗ
trong những năm qua có tỷ lệ ROA âm là điều dễ thấy nhưng đến gần 240/317 doanh
nghiệp trên HoSE và hơn 335/404 doanh nghiệp trên HNX có ROA nhỏ hơn 10% - nhỏ
hơn nhiều so với lãi suất gửi tiết kiệm ngân hàng kỳ hạn 1 năm thì là con số mà
nhiều doanh nghiệp cần xem lại. Hơn bao giờ hết, trong bối cảnh đói vốn hiện
nay, vấn đề chất lượng tài sản càng nên được doanh nghiệp đặt lên đầu.
Tự vệ sống còn, SHC-một doanh nghiệp đã lỗ 2 năm liên tiếp-lên kế hoạch tái
cơ cấu công ty. Không chỉ thanh lý một số tài sản không sinh lời để trả nợ vay
ngân hàng nhằm cân bằng lại cơ cấu vốn và giảm áp lực tài chính mà SHC còn tìm
đối tác chiến lược là ông Nguyễn
Xuân Phú - Chủ tịch Công ty Cổ phần Tập đoàn Sunhouse chào bán 1,2 triệu cổ phần
tăng vốn. Câu hỏi đặt ra là: Nếu không tái thiết, SHC còn trụ được? Vốn
đầu tư chủ sở hữu của SHC là 37,1 tỷ đồng nhưng 2 năm liên tiếp 2009-2010 thua lỗ
còn 9 tháng đầu năm lãi không đáng kể, Nguồn Vốn chủ sở hữu cuối quý III/2011 của
SHC chỉ còn 6,08 tỷ đồng. Nợ phải trả cuối quý III/2011 là 36,06 tỷ đồng, chiếm
85,55% tổng
nguồn vốn. Vay nợ ngân hàng ngắn và dài hạn hơn 13 tỷ đồng. Với khoản nợ này,
hàng năm công ty cũng phải trả lãi trên dưới 3 tỷ đồng. Nếu không nhanh chóng
tái cơ cấu, câu chuyện âm vốn chủ sở hữu là tương lai có thể đoán định được với
SHC.
TLC lỗ 30,41 tỷ đồng năm 2010 và 9 tháng đầu năm 2011 cũng không cải thiện
khi lỗ ròng 31,34 tỷ đồng. Thặng dư vốn và các nguồn tích lũy từ trước không đủ
bù đắp lỗ chưa phân phối nên lỗ đã bắt đầu ăn dần vào vốn đầu tư của chủ sở
hữu. Tuy chưa đến mức như VTA bị âm vốn chủ sở hữu hay SHC chỉ còn 1/6 vốn đầu
tư ban đầu nhưng việc vốn chủ sở hữu bắt đầu bị lỗ bắt đầu ăn mòn thì việc tái
cơ cấu được tính đến là điều hợp lý. TLC lên kế hoạch tái cấu trúc toàn diện
nhân sự, thanh lý hết các tài sản không sinh lời với mục tiêu giảm giá trị tài
sản không sinh lời về 0. Điều này, theo chủ quan của người viết, là một chiến
lược đúng đắn. Tái cơ cấu để có chất lượng tài sản tốt hơn là điều nên làm.
Các doanh nghiệp vận tải biển sau nhiều năm làm ăn không tốt đã thi nhau
lên kế hoạch tái thiết đôi tàu nói riêng và tái cơ cấu tài sản nói chung. Những
thông tin bán tàu liên tục được VOS, VFR, VNA... đưa ra. Bán được tàu, một điều
dễ hiểu, doanh nghiệp sẽ có nguồn để trả những khoản nợ vay lớn đang đè nặng
lên vai do hoạt động đầu tư mua tàu những năm trước đây. Một khi gánh nặng này
bớt đi chi phí tài chính bấy lâu nay là nguyên nhân khiến ngành vận tải biến bị
lỗ sẽ giảm bớt và doanh nghiệp sẽ đủ nguồn tiền lưu động cho hoạt động kinh
doanh của mình.
Tuy không có phương án rõ ràng nhưng SBS những tháng gần đây cũng sôi sục
hoạt động tái cơ cấu. Bản giải trình của công ty cho biết thông tin tái cơ cấu
có thể là 1 phần nguyên do khiến giá cổ phiếu giảm. Trong hơn 1 tháng, SBS thôi
nhiệm 3 nhân sự cấp cao, đóng cửa chi nhánh Sài Gòn...là minh chứng cho sự tái
cấu trúc âm thầm mà doanh nghiệp này đang làm.
‘Vác nhẹ sẽ đi nhanh
hơn’. Việc tái cấu trúc bằng cắt giảm một phần nhân sự sẽ giúp doanh nghiệp giảm
đáng kể chi phí; bán phần tài sản không sinh lãi sẽ giúp chất lượng tài sản tốt
hơn và dòng tiền lưu động tốt hơn. Sau nhiều năm hoạt động, việc nhìn lại mình
để có chiến thuật đúng cho những năm tới-theo chủ quan của người viết- là điều
nên làm không chỉ với những doanh nghiệp thua lỗ mà với cả những doanh nghiệp
có mức sinh lãi trên tài sản (ROA) ngày càng thấp đi.
Hải An