"Bức tranh" tài chính kém sắc của kỳ lân công nghệ Việt Nam. Ảnh: VNG Corporation.
Theo báo cáo của DataAI & AppMagic, Việt Nam tính đến quý I/2023 đã nhảy vọt lên top 5 toàn cầu về lượt tải ứng dụng, tương ứng con số đạt 4,2 tỷ lượt tải. Đáng chú ý hơn, một số liệu từ hãng tin Bloomberg chỉ ra Việt Nam nằm trong top 5 quốc gia sản xuất game trên di động (mobile game) hàng đầu thế giới, tính theo lượt tải xuống trong 6 tháng đầu năm 2023. Hãng tin này cũng đánh giá:"Việt Nam là một cường quốc về game".
Với tốc độ phát triển nhảy vọt, còn nhiều dư địa tăng trưởng, thị trường game Việt Nam được nhiều tên tuổi lớn nhắm đến, trong đó không thể không nhắc đến CTCP VNG (VNG Corporation) – doanh nghiệp gần 20 năm tuổi đã có chỗ đứng với các tựa game phát hành đình đám như Võ Lâm Truyền Kỳ, PUBG Mobile, Valorant, Liên Minh Huyền Thoại….
Không chỉ phát hành game, VNG Corporation còn mở rộng sang các mảng khác như truyền thông, fintech, và dịch vụ điện toán đám mây – những lĩnh vực được đánh giá rất tiềm năng tại Việt Nam.
Với tiềm năng của các lĩnh vực theo đuổi, thông tin "kỳ lân" này muốn IPO và niêm yết lên sàn NASDAQ (với pháp nhân VNG Limited) đã gây nhiều chú ý. Theo nguồn tin từ Reuters , kỳ lân công nghệ của Việt Nam đặt mục tiêu huy động khoảng 150 triệu USD thông qua đợt IPO này. Việc niêm yết có thể diễn ra vào cuối tháng 9 hoặc tháng 10.
Bản cáo bạch nộp lên Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán Hoa Kỳ (SEC) theo quy định đã hé lộ nhiều thông tin đáng chú ý về tình hình tài chính VNG Corporation.
ListCo: VNZ limited; VN OpCo: VNG Corporation. Ảnh: SEC.
Bức tranh tài chính
Thông thường, đối với các công ty kỳ lân, giới đầu tư sẽ quan tâm nhiều hơn đến chỉ tiêu tăng trưởng doanh thu. Bất chấp lợi nhuận có thể ở mức âm, song tốc độ tăng trưởng của doanh thu cho thấy công ty đang trong chiến lược liên tục mở rộng hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực mình theo đuổi – điều thường thấy ở các startup mà Grab, Uber là những ví dụ điển hình.
Tương tự với VNG Corporation, công ty này đã đạt quy mô và mức tăng trưởng doanh thu ấn tượng. Cụ thể, doanh thu tăng từ 5.837 tỷ đồng vào năm 2020 lên 7.522 tỷ đồng năm 2021, tương đương tốc độ tăng trưởng kép hằng năm (CAGR) là 13,5%.
Dù vậy, bóc tách con số cho thấy tốc độ tăng trưởng doanh thu VNG Corporation giai đoạn kể trên đang có dấu hiệu chậm lại. Theo đó, tốc độ tăng doanh thu công ty giảm từ 26,3% trong năm 2021 xuống 1,99% năm 2022. Xét trong kỳ báo cáo 6 tháng năm 2023, doanh thu công ty đạt 3.233 tỷ đồng, tăng nhẹ hơn 4,2% so với cùng kỳ năm ngoái.
Doanh thu của VNG Corporation chủ yếu được thúc đẩy bởi số lượng và mức độ tương tác của người dùng trên các nền tảng. Xét riêng lĩnh vực game, số lượng lớn người chơi game càng lớn sẽ dẫn đến sự cạnh tranh nhiều hơn trong các ván game, điều này sẽ tạo ra hiệu ứng "dây chuyền" giúp VNG Corporation duy trì mức độ phổ biến của trò chơi. Hoạt động kinh doanh trò chơi của VNG Corporation được dựa trên mô hình miễn phí (“Free to play”) và phần lớn doanh thu mảng này đến từ việc bán vật phẩm ảo trong trò chơi.
Với nền tảng nhiều năm tạo dựng tên tuổi trong lòng “game thủ”, cũng như phát hành nhiều tựa game đình đám, đây là lĩnh vực đóng góp chính cho cơ cấu doanh thu của VNG Corporation, với tỷ trọng dao động từ 81,7% đến hơn 86% trong giai đoạn năm 2020 và 6 tháng năm 2023. Đáng chú ý, đây cũng là lĩnh vực duy nhất liên tục đóng góp lãi cho công ty này.
Bên cạnh game, lĩnh vực đóng góp tích cực cho lợi nhuận công ty là mảng truyền thông với ứng dụng nhắn tin Zalo, dịch vụ âm nhạc Zing MP3, trang tổng hợp tin tức Báo Mới và các nền tảng quảng cáo Adtima và Zalo Ads. BCTC giai đoạn 2020-2022 cho thấy lĩnh vực này liên tục lãi, với tăng trưởng bình quan đạt 137%/năm. Dù vậy, trong nửa đầu năm 2023, truyền thông lại báo lỗ 153 tỷ đồng.
Doanh thu không đạt được như kỳ vọng, VNG Corporation vẫn thua lỗ. Trong năm 2020, 2021 và 2022, công ty lỗ lần lượt là 650,6 tỷ đồng, 732,3 tỷ đồng và 2.063,8 tỷ đồng. Còn lợi nhuận BCTC 6 tháng năm 2023 của VNG Corporation là âm 651,7 tỷ đồng.
Ngược phát hành Game, các mảng kinh doanh còn lại của công ty liên tục thua lỗ, trong đó mảng FinTech lỗ nặng nhất. Cụ thể, FinTech năm 2020 và 2021 lần lượt lỗ 858 tỷ đồng và 1468,4 tỷ đồng, năm 2022 tiếp tục lỗ 2019,4 tỷ đồng. Tín hiệu khá tích cực với FinTech khi 6 tháng năm 2023 chỉ lỗ 465 tỷ đồng.
Công ty cho biết khoản lỗ được thu hẹp nhờ việc giảm chi phí tiếp thị, trong khi khối lượng người dùng tham gia tăng lên. Nhiều năm nay, VNG Corporation đã rót vốn vào ZaloPay để khuyến khích người dùng Zalo giao dịch. Dù vậy, tập đoàn cho biết chiến lược này chuyển sang tập trung thu hút các thương nhân để giảm bớt tình trạng đốt tiền mặt. Trong bản cáo bạch gửi SEC, VNG Corporation thừa nhận không thể cạnh tranh với những công ty có lựa chọn rộng hơn về các sản phẩm fintech. Thay vào đó, những sản phẩm mà tập đoàn cung cấp chủ yếu thông qua hợp tác với những định chế tài chính khác.
Một điểm đáng chú ý là VNG Corporation có lượng tiền mặt khá lớn (gần 2.300 tỷ đồng tính đến cuối quý II/2023). Công ty liên tục nhận được dòng tiền từ hoạt động huy động vốn và dòng tiền từ hoạt động kinh doanh ghi nhận dương trong giai đoạn năm 2020 - nửa đầu năm 2023 (ngoại trừ năm 2022 ghi nhận âm 1.396 tỷ đồng).
Kỳ tiếp: Dòng vốn Trung Quốc và động lực tăng trưởng của VNG
Theo Khánh An - Hóa Khoa
Nhà Đầu Tư