Tập đoàn Vingroup - Công ty Cổ phần (HOSE)

Ngày 17/3, HĐQT Vingroup (mã chứng khoán: VIC) đã ký thỏa thuận bán phần vốn góp lên tới 100% vốn điều lệ trong công ty SDI – đơn vị đang sở hữu trên 99% vốn điều lệ của CTCP Kinh doanh Thương mại Sado, cổ đông lớn của Vincom Retail. Sau khi giao dịch này hoàn tất, Công ty SDI, Công ty Sado và Công ty Vincom Retail không còn là công ty con của Tập đoàn Vingroup.

CTCP Kinh doanh thương mại Sado đang là cổ đông lớn nhất của công ty này khi sở hữu 943,2 triệu cổ phiếu VRE, tương đương 40,5% vốn điều lệ và 41,51% quyền biểu quyết của công ty này.

Chia sẻ về thương vụ trên, ông Nguyễn Việt Quang, Tổng giám đốc Vingroup cho biết đây là thời điểm cần tập trung mọi nguồn lực để phát triển mạnh mẽ tập đoàn này và các thương hiệu trọng điểm, có tiềm năng tăng trưởng cao. Và để thực hiện bằng được sứ mệnh này, công ty sẽ dồn toàn lực, nhất là nguồn lực tài chính để tạo đà phát triển đột phá trong giai đoạn bước ngoặt tiếp theo.

Đây không phải thương vụ thoái vốn "đình đám" đầu tiên của Vingroup trong nhiều năm trở lại đây. Đặc biệt, trong bối cảnh VinFast vẫn đang là một mảng kinh doanh "đốt tiền", cần nhiều vốn chưa mang về lợi nhuận còn "con gà để trứng vàng" mang tên bất động sản thì vẫn đang gặp nhiều khó khăn do thị trường chung. 

Vào cuối năm 2018,  Vingroup tuyên bố muốn trở thành một tập đoàn Công nghệ - Công nghiệp - Dịch vụ đẳng cấp quốc tế, trong đó Công nghệ chiếm tỷ trọng chính. Vì vậy, việc thoái vốn các công ty con không thuộc định hướng trên hay đóng các mảng kinh doanh kém hiệu quả gần như là một điều bắt buộc mà tập đoàn của tỷ phú Phạm Nhật Vượng phải làm để có thể huy động vốn. 

Những thương vụ thoái vốn đình đám của Vingroup

Thương vụ thoái vốn "đình đám" đầu tiên của Vingroup là việc tập đoàn bán toàn bộ cổ phần của Chứng khoán Vincom (VincomSC). Cụ thể, giai đoạn 2007-2008, khi thị trường chứng khoán Việt Nam đang ở thời điểm rực rỡ nhất, VN-Index tăng liên tục vượt ngưỡng 1.000 điểm, Vingroup đã đặt tham vọng gia nhập thị trường với Tập đoàn Tài chính Vincom (VFG) với khởi đầu là công ty chứng khoán VincomSC được thành lập vào năm 2007.

Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới diễn ra năm 2008 đã khiến Vingroup đã phải tuyên bố hủy kế hoạch tham gia vào mảng tài chính. Kết quả, tỷ phú Phạm Nhật Vượng đã phải dừng kế hoạch thành lập tập đoàn tài chính. Đến năm 2011, Vingroup bán toàn bộ vốn VincomSC.

Hiện nay công ty này vẫn hoạt động trên thị trường chứng khoán Việt Nam với cái tên Chứng khoán VIX.

Kể từ thời điểm 2009 đến nay, Vingroup đã mở ra và đóng lại không biết bao nhiêu dự án: VinDS (hệ thống cửa hàng quần áo, giày dép trong trung tâm thương mại Vincom), Vinlink, VinExpress (lĩnh vực logistics), Emigo (công ty thời trang VinFashion), Vinpearl Air (hàng không)...

Thương vụ đáng chú ý tiếp theo mà Vingroup thực hiện thoái vốn khỏi mảng bán lẻ - thương mại điện tử. Cuối năm 2019, thị trường "chấn động" với thông tin tập đoàn Vingroup rút chân khỏi ngành bán lẻ sau một thời gian đầu tư phát triển. 

Cụ thể, Vingroup thông báo quyết định hoán đổi cổ phần công ty VinCommerce, đơn vị sở hữu chuỗi siêu thị VinMart và cửa hàng tiện lợi VinMart+ cho tập đoàn Masan (mã chứng khoán: MSN), chính thức chia tay mảng bán lẻ. Ngoài ra, Vingroup cũng bán luôn VinEco cho Masan Group trong thương vụ này. Tại thời điểm chia tay, VinCommerce đã có nhiều năm lỗ liên tiếp và đang chật vật trong việc giành thị phần. 

Ngoài việc bán VinCommerce hay VinEco cho Masan Group, công ty của tỷ phú Phạm Nhật Vượng đã quyết định đóng cửa chuỗi cửa hàng điện máy, công nghệ VinPro và sàn thương mại điện tử Adayroi.

Tuy nhiên, không phải thương vụ nào của Vingroup cũng được nhiều người ủng hộ. Trong đó, việc Vingroup dừng sản xuất điện thoại và Tivi Vsmart cũng đã khiến nhiều người tiêu dùng có những phán ứng trái chiều. 

Tại thời điểm mới ra mắt, Vsmart được nhiều người tiêu dùng lợi chọn. Từ con số 0 và chỉ tới hết năm 2020, điện thoại Vsmart đã đứng thứ 3 thị phần trong nước với 12,7%. Tới đầu năm 2021, ba mẫu điện thoại do VinSmart sản xuất mang thương hiệu AT&T đã chính thức mở bán tại Mỹ.

Thế nhưng đến tháng 5/2021, Vingroup thông báo dừng sản xuất điện thoại, tivi thương hiệu Vsmart. Ông Nguyễn Việt Quang, CEO Vingroup chia sẻ: "Việc sản xuất điện thoại hoặc tivi thông minh đã không còn mang lại khả năng đột phá, tạo ra giá trị khác biệt cho người dùng". Cộng với việc mua lại nhà máy của LG bất thành cũng là tác nhân khiến Vingroup rút khỏi mảng này. 

Tuy nhiên hiện công ty VinSmart vẫn chưa đóng cửa. Công ty này được chuyển hướng sang phát triển các tính năng thông minh trên phương tiện giao thông và nhà ở. Mục tiêu của tập đoàn là phát triển các tính năng thông minh - giải trí - dịch vụ cho ô tô VinFast.

Một thương vụ "đáng chú ý" gần đây nhất là việc Vingroup thoái vốn khỏi One Mount Group. Hồi giữa năm 2022, công ty của tỷ phú Phạm Nhật Vượng đã chuyển nhượng toàn bộ cổ phần trong CTCP One Mount Group - công ty được hành lập bởi các tập đoàn lớn nhất Việt Nam bao gồm "Masan Group, Techcombank và Vingroup".

Công ty này có ngành nghề kinh doanh chính là Đại lý, môi giới, đấu giá hàng hóa. Bên cạnh đó, One Mount Group còn kinh doanh vận tải, hoạt động dịch vụ hỗ trợ vận tải, kinh doanh bất động sản, tư vấn quản lý, quảng cáo... Những thương hiệu nổi tiếng dưới trướng One Mount gồm có Vin ID, VinShop và One Housing.

Trong đó, Vin ID có tham vọng trở thành siêu ứng dụng trợ lý cá nhân, tích hợp nhiều như thanh toán, quản lý nhà ở, mua sắm. One Housing là nền tảng phục vụ nhu cầu mua bán, cho thuê và các dịch vụ khác liên quan tới bất động sản.

Còn VinShop là nền tảng phục vụ các cửa hàng tạp hóa trên tất cả các khâu, từ mua hàng, vận chuyển, quản lý cửa hàng, thanh toán, cho tới hỗ trợ tài chính, nhà cung cấp, với khả năng trở thành kênh phân phối cho các sản phẩm tài chính và dịch vụ khác.

Tuy đã thoái vốn khỏi rất nhiều mảng kinh doanh, Vingroup tại thời điểm 31/12/2023 vẫn đang sở hữu lượng công ty con khổng lồ với tổng cộng 110 doanh nghiệp. Trong đó, tập đoàn này vẫn sở hữu những thương hiệu nổi tiếng như Vinhomes (bất động sản), VinPearl (du lịch nghỉ dưỡng), VinFast (công nghiệp), Vinmec (bệnh viện), Vinschool (giáo dục), VinBrain (trí tuệ nhân tạo)... 

Việc "mạnh tay" đầu tư vào công nghiệp dù tốn nhiều tiền nhưng cũng đã bắt đầu mang về thành quả cho Vingroup. Cụ thể, tập đoàn này ghi nhận doanh thu thuần quý 4 đạt 27.428 tỷ đồng, giảm 34% so với cùng kỳ.

Trong cơ cấu doanh thu thuần, doanh thu từ hoạt động sản xuất mang về chủ yếu với 41% doanh thu cho Vingroup trong quý ngày với 11.266 tỷ đồng, gấp 2,8 lần so với cùng kỳ. Trong khi đó, doanh thu từ chuyển nhượng bất động sản lại giảm mạnh 84% so với cùng kỳ còn 4.808 tỷ đồng. Doanh thu cho thuê bất động sản mang về doanh thu lớn thứ 3 với 2.396 tỷ đồng.

Đây là quý đầu tiên kể từ khi VinFast đi vào vận hành thương mại, doanh thu hoạt động sản xuất của Vingroup mới vượt qua doanh thu từ hoạt động kinh doanh bất động sản và trở thành nguồn thu chủ lực của Vingroup.

Trọng Hiếu