Ngay sau khi Chính phủ
yêu cầu giám sát hoạt động của việc kinh doanh vàng và tiến đến xóa bỏ kinh
doanh vàng miếng trên thị trường tự do, nhiều đề xuất đã được đưa ra về việc
hình thành một Sở giao dịch hay Trung tâm giao dịch vàng quốc gia. CafeF xin
trích đăng Đề xuất của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) để bạn đọc
tiện tham khảo.
Đề án được xây dựng trên cơ sở nghiên
cứu cấu trúc thị trường vàng nội địa của các nước, vấn đề kết nối với thị
trường vàng quốc tế và đặc biệt là mô hình hoạt động, quản lý của 5 Sở giao
dịch vàng có doanh số lớn nhất trên thế giới gồm: COMEX (Mỹ), TOCOM (Nhật Bản),
MCX (Ấn Độ), DGCX (Dubai), SGE (Trung Quốc). Đề án đặc biệt lưu ý đến SGE do
bối cảnh kinh tế xã hội của Việt Nam và Trung Quốc có nhiều điểm tương đồng.
Đặc điểm chung của các Sở giao dịch
vàng nêu trên là Sở giao dịch vàng duy nhất tại một quốc gia, thuộc Sở giao
dịch hàng hóa hoặc tồn tại độc lập, đây là đơn vị kinh doanh độc lập về tài
chính, song chịu sự giám sát chặt chẽ của NHTW.
Các Sở giao dịch không thực hiện chức
năng tự doanh chỉ cung cấp địa điểm, các tiện ích và dịch vụ chính vì vậy đảm
bảo minh bạch, khách quan và công bằng.
Trên cơ sở tổng hợp kinh nghiệm từ các
Sở giao dịch vàng quốc tế, Đề án của BIDV đã đề xuất mô hình cho Sở giao dịch
vàng Việt Nam trên tất cả các khía cạnh:
Sở
hữu và quản lý: Sở giao dịch vàng quốc gia thuộc
sở hữu Nhà nước. Sở giao dịch là đơn vị kinh doanh độc lập về tài chính, song
Ngân hàng Nhà nước sẽ luôn giữ vai trò giám sát, quản lý về mặt vĩ mô.
Phạm
vi hoạt động kinh doanh: Sở giao dịch chỉ cung
cấp địa điểm, dịch vụ cho hoạt động giao dịch, thanh toán, và giao nhận vàng, không
tham gia giao dịch trên Sàn.
Thành
viên giao dịch trực tiếp tại Sàn là các ngân hàng hoặc doanh nghiệp kinh
doanh vàng có uy tín và danh tiếng tốt, minh bạch trong kinh doanh. Gồm 2 loại:
Tự doanh và Môi giới.
Cách
thức tổ chức hoạt động giao dịch: Các doanh nghiệp vàng không đủ điều kiện
là thành viên trực tiếp và người dân sẽ thông qua các thành viên môi giới của
Sở để giao dịch tại Sàn.
Các
lệnh giao dịch phải tập trung toàn bộ lên sàn Trung tâm, các thành viên môi
giới không được tự khớp lệnh của khách hàng.
Các
giao dịch được thực hiện trên cơ sở khớp lệnh liên tục. Nếu cung cầu trên sàn
không cân đối thì những lệnh chưa được khớp sẽ bị hủy.
Ngoài những đặc điểm đó, Đề án cũng đã
đề xuất các phương án về xây dựng hệ thống thanh toán, lưu trữ, vận chuyển, đảm
bảo chất lượng vàng và đặc biệt là vấn đề quản lý rủi ro và đảm bảo minh bạch
cho hoạt động giao dịch tại Sở.
Theo BIDV, việc thành lập một Sở giao dịch vàng duy nhất tại Việt Nam, được tổ chức và quản lý theo chuẩn mực quốc tế, đảm
bảo lợi ích của các chủ thể tham gia sẽ thu hút được đông đảo các thành viên thị
trường tham gia giao dịch trên sàn tập trung này và qua đó tập trung được các
giao dịch vàng vào một “mặt bằng”, sẽ khắc phục được các hạn chế về quy mô hẹp
hay tính thanh khoản kém của các “sàn giao dịch” vàng trước đây.
CafeF
Theo
BIDV