Cùng xu hướng leo thang của giá các mặt hàng, giá đường ghi nhận mức tăng mạnh trong vài tháng trở lại đây. Giá đường thế giới hiện đã lên mức cao nhất 11 năm trở lại đây trong bối cảnh loạt quốc gia sản xuất và xuất khẩu đường trên thế giới như Ấn Độ, Thái Lan và Pakistan giảm sản lượng do chịu ảnh hưởng của thời tiết. Điều này dấy lê lo ngại về nguồn cung khan hiếm đè nặng lên an ninh lương thực toàn cầu.
Theo dữ liệu từ Trading Economics, giá đường thô thế giới đạt 27,03 US cent/pound, tăng 35% so với thời điểm đầu năm.
Giá bán đường thế giới duy trì mức cao là một trong những luồng thông tin tích cực góp phần giúp cổ phiếu nhóm mía đường bùng nổ. Trong đó, cổ phiếu QNS của Công ty Cổ phần Đường Quảng Ngãi đang có diễn biến tích cực, thị giá tăng gần 11% chỉ trong nửa tháng trở lại đây, chốt phiên 15/9 đạt 50.000 đông/cp.
Xét rộng hơn, từ thời điểm xuống đáy ngắn hạn giữa tháng 11/2022 tới nay, thị giá QNS đã tăng gần 60%, vốn hoá Đường Quảng Ngãi tăng hơn 6.300 tỷ đồng sau khoảng 10 tháng.
Sở hữu thị phần sữa đậu nành lớn mang lại dòng tiền ổn định
Đường Quảng Ngãi được biết đến là công ty mẹ của Công ty Sữa đậu nành Việt Nam (Vinasoy) – nhà sản xuất sữa đậu nành lớn nhất Việt Nam với thương hiệu nổi tiếng Fami. Công ty có 3 nhà máy sữa đậu nành trải dài 3 miền, bên cạnh là nhiều công ty con, nhà máy, xí nghiệp hoạt động trong những mảng khác nhau, bao gồm Nhà máy bia Dung Quất, Nhà máy bánh kẹo Biscafun, Nhà máy nước khoáng Thạch Bích, Trung tâm Giống Mía, và các nhà máy liên quan các sản phẩm đường.
Với số lượng nhà máy lớn, QNS dẫn đầu thị trường sữa đậu nành đóng hộp với công suất 390 triệu lít/năm, chiếm khoảng 87% thị phần sữa đậu nành có thương hiệu. Nhờ đó, mảng sữa đậu nành của QNS đạt tỷ suất lợi nhuận gộp cao trên 40% và đóng góp lần lượt 50% doanh thu và 70% lợi nhuận gộp cho QNS. Theo sau là các sản phẩm đường với doanh thu gần 1.800 tỷ đồng và biên lãi gộp 20,9%.
Trong báo cáo mới đây, Chứng khoán KIS đánh giá QNS vẫn còn dư địa để tăng trưởng nhờ xu hướng chuyển đổi từ tiêu dùng sữa đậu nành không có thương hiệu sang có thương hiệu vẫn tiếp tục diễn ra, tuy nhiên xu hướng này không mạnh.
Đồng thời, mảng sữa đậu nành đã qua giai đoạn đầu tư vốn lớn, vì vậy mang về dòng tiền hoạt động tương đối đều đặn, gần 1.000 tỷ đồng/năm. Dòng tiền được củng cố trong những năm tiếp theo, do đó có khả năng chia cổ tức bằng tiền mặt cao hơn cho cổ đông. Những năm trước, QNS được biết tới doanh nghiệp có truyền thống chi trả cổ tức đều đặn với tỷ lệ cao hàng năm. Kể từ khi lên sàn năm 2016, chưa năm nào doanh nghiệp này quên chia cổ tức bằng tiền cho cổ đông. Những năm gần đây, con số thường xuyên dao động trong khoảng 25-30%.
Thuế chống gian lận thương mại giúp doanh nghiệp "hồi sinh"
Hiện, QNS có vùng nguyên liệu mía với diện tích lớn nhất Việt Nam, một là ở tỉnh Gia Lai (nhà máy An Khê) với 26.000 ha (có thể mở rộng lên 40.000 ha trong tương lai) có năng suất đến 70 tấn/ha, thứ hai là ở Quảng Ngãi (nhà máy Phổ Phong) với 2.500 ha với năng suất 60 tấn/ha. Hai vùng trồng mía đang cung cấp khoảng 2 triệu tấn mía/năm, đảm bảo công suất ép mía 20.000 tấn/ngày, tương đương 14% tổng công suất cả nước và là doanh nghiệp mía đường lớn thứ 2 tại Việt Nam.
Ngoài ra, QNS còn vận hành dây chuyền sản xuất đường tinh luyện (RE), công suất 1.000 tấn/ngày, đáp ứng các yêu cầu khắt khe để sản xuất các sản phẩm như nước giải khát có ga và bánh kẹo cao cấp.
Từ tháng 8/2022, Bộ Công Thương chính thức thực hiện biện pháp chống lẩn tránh phòng vệ thương mại với mức thuế 4,64% đối với sản phẩm mía đường có xuất xứ từ Thái Lan được nhập khẩu từ 5 nước ASEAN. Biện pháp này đã bắt đầu bảo vệ các công ty mía đường trong nước và đẩy giá đường trong nước tăng cao. Thời gian tới, giá đường trong nước được dự đoán sẽ hạ nhiệt nhưng vẫn tiếp tục ở ngưỡng trên 16.000 đồng/kg. Cùng xu hướng, giá thu mua mía từ các nhà máy có sự phục hồi đáng kể, tạo tiền đề khuyến khích nông dân mở rộng diện tích trồng mía. KIS dự đoán sản lượng đường của QNS sẽ được duy trì ở mức cao, đảm bảo giá bán tốt và tỷ suất lợi nhuận cao trong những năm tới.
Kỳ vọng lãi duy trì mức 2.000 tỷ đồng/năm trong vài năm tới
Về tình hình kinh doanh, năm 2023, ban lãnh đạo công ty cho rằng đây là giai đoạn còn không ít thách thức do giá cả các nguyên vật liệu, chi phí vận chuyển gia tăng... Do đó, QNS đặt mục tiêu "thận trọng" với doanh thu 8.400 tỷ đồng, giảm nhẹ 2% so với cùng kỳ và lợi nhuận sau thuế 1.008 tỷ đồng, thấp hơn 22% so với thực hiện năm 2022.
Song lạc quan hơn, KIS dự phóng doanh thu của QNS sẽ tăng lên 10.069 tỷ đồng và LNST đạt 1.680 tỷ đồng, trong năm 2023, tương ứng tăng trưởng lần lượt 22% và 31% so với cùng kỳ năm trước, trong đó doanh thu sữa đậu nành sẽ giảm 6%, ngược lại doanh thu đường tăng mạnh 85%.
Phía đầu vào, KIS tin rằng giá đậu nành có thể hạ nhiệt trong trong giai đoạn 2024-25 khi nguồn cung dư thừa cùng với tồn kho được cải thiện. Ngoài ra, theo ban lãnh đạo QNS, công ty đã tiến hành tăng giá bán trung bình vào năm 2021-22 và gần nhất đã tăng 5% trong nửa đầu năm 2023 để bù đắp giá đậu nành đầu vào cao. Do đó, KIS dự báo tỷ suất lợi nhuận gộp của QNS có thể phục hồi trong năm 2024-25 do giá đậu nành và chi phí đóng gói giảm.
Ở khía cạnh khác, nhà máy điện sinh khối của QNS có thể cải thiện doanh thu và lợi nhuận do có thêm bã mía hoặc sử dụng nguyên liệu thay thế bả mía trong những năm tiếp theo. Trong nửa đầu năm 2023, sản lượng mía tăng cũng đóng góp đáng kể vào mảng điện sinh khối của QNS, ghi nhận LNTT đạt 55 tỷ đồng.
Sang tới năm 2024, KIS dự báo doanh thu và LNST sẽ đi ngang, lần lượt đạt trên 10.000 tỷ đồng và 1,635 tỷ đồng. Sau đó, doanh thu thuần và LNST của QNS có thể tăng nhẹ trong năm 2025 ở mức 10.470 tỷ đồng và 1.755 tỷ đồng. Theo KIS, nhu cầu sữa đậu nành sẽ phục hồi và nguồn cung thị trường đường Việt Nam sẽ thắt chặt.
Phương Linh
Nhịp Sống Thị Trường