Kết luận thanh tra về việc thành lập công ty liên doanh và thực hiện hợp đồng nguyên tắc trao đổi thương mại quặng sắt, than luyện cốc và cốc luyện kim, kết quả thanh tra đối với 2 dựa án cho biết, nội dung hợp đồng liên doanh và Điều lệ của VTM có một số tồn tại hạn chế.

Cụ thể, việc xuất khẩu quặng sắt Quý Xa cho Tập đoàn gang thép Côn Minh, Vân Nam, Trung Quốc (KISC) để đối lưu than cốc được giao cho Tổng công ty Thép Việt Nam (VNSTEEL) làm đầu mối và xuất khẩu than cốc cho VNSTEEL để cung cấp cho sản xuất của Nhà máy gang thép Lào cao được giao cho KISC làm đầu mối đã làm giảm tính chủ động của VTM trong quá trình hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Toàn bộ các dự án đầu tư ra bên ngoài của VTM bằng hoặc lớn hơn 200.000 USD, dự án xây dựng và hạng mục kinh doanh nội bộ nhiều hơn 100.000 USD phải được sự nhất trí tuyệt đối của tất cả các thành viên Hội đồng quản trị với 7 thành viên vì vậy, việc giải quyết một vấn đề lớn phải được sự nhất trí và đồng thuận của tất cả các thành viên HĐQT do đó trên thực tế sẽ gặp nhiều khó khăn.

Cũng theo báo cáo, công tác lập, thẩm định phê duyệt dự án Nhà máy gang thép Lào Cai và Dự án khai thác mỏ Quý Xa còn một số tồn tại như HĐQT VTM phê duyệt dự án đầu tư xây dựng nhà máy gang thép Lào Cai lần đầu chưa thực hiện chi tiết bước lập dự án theo quy định.

Đồng thời, giá trị phê duyệt dự án lần đầu lấy theo giá trị khái toán của Báo cáo đầu tư tháng 8/2005 do KISC lập sơ sài, quá trình tổ chức lập và phê duyệt điều chỉnh lại kéo dài và phải bổ sung nhiều hạng mục nên dẫn đến tổng mức đầu tư sau điều chỉnh tăng hơn 2 lần so với dự toán ban đầu đã duyệt. Từ 174,9 triệu USD lên 335,6 triệu USD.

Ngoài nguyên nhân trên còn có 1 số nguyên nhân làm dự án triển khai chậm tiến độ dẫn đến phải điều chỉnh dự án, xác định lại tổng mức đầu tư, tính toán lại hiệu quả kinh tế của dự án, tăng tổng mức đầu tư so với tổng mức đầu tư phê duyệt ban đầu như mất nhiều thời gian trao đổi giữa các bên liên doanh, do công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, xây dựng các khu tái định cư…

Về việc lập, thẩm tra, phê duyệt thiết kế và dự toán, báo cáo cho biết, do chưa tiên lượng được thực tế hiện trạng về địa chất, chưa xác định chính xác nhu cầu sử dụng, thay đổi dây chuyền công nghệ do đó khi thi công lại phải điều chỉnh chi phí xây dựng do bổ sung khối lượng và 1 số thiết bị.

Liên quan đến việc chọn nhà thầu, gói thầu EPC đấu thầu theo hình thức rộng rãi quốc tế tuy nhiên, không có nhà thầu nào trúng thầu do các nhà thầu không đáp ứng được hồ sơ mời thầu, nhà thầu bỏ giá cao hơn gấp nhiều lần giá phê duyệt trong kế hoạch đấu thầu nên VTM đã chỉ định thầu gói thầu EPC với giá trúng 160 triệu USD, đơn vị trúng là KISC.

Chi phí tại Dự án khai thác mỏ sắt Quý Xa giai đoạn 1 theo báo cáo đã tăng 2 triệu USD, tương đương 110 tỷ đồng còn đối với dự án Nhà máy gang thép Lào Cai giá trị quyết toán giảm 19 triệu USD.

Báo cáo cho biết, để xảy ra những tồn tại, khuyết điểm trách nhiệm liên quan trực tiếp là HĐQT, Ban giám đốc và các bộ phận tham mưu.

Biện pháp được đưa ra đối với Công ty TNHH Khoáng sản và luyện kim Việt – Trung là kiểm điểm, rút kinh nghiệm đối với các tồn tại, khuyết điểm nêu trên. Đẩy nhanh việc đàm phán với đối tác Trung Quốc để sửa đổi Hợp đồng liên doanh, điều lệ liên doanh cho phù hợp với thực tế quy định pháp luật hiện hành của Việt Nam.

Sớm hoàn thành đàm phán với đối tác Trung Quốc để thống nhất phương án đầu tư xây dựng dây chuyền cán thép công suất 500.000 tấn/năm theo Kế hoạch đầu tư của dự án đã đề ra thuộc Dự án xây dựng Nhà máy gang thép Lào Cai.

Đối với Tổng công ty thép Việt Nam, UBND tỉnh Lào Cai đề nghị tổ chức kiểm điểm về những khuyết điểm, tồn tại đối với các cán bộ của VNSTEEL có liên quan đến các nội dung kết luận thanh tra.

Dự án khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Quý Xa và nhà máy gang thép Lào Cai (Dự án nhà máy thép Việt – Trung (VTM) với tổng vốn đầu tư 6.000 tỷ đồng là 1 trong số 12 dự án nghìn tỷ thua lỗ, chậm tiến độ thuộc Bộ Công Thương .

Sau khi đi vào hoạt động tháng 12/2014 VTM đã lỗ 91 tỷ đồng, tình trạng thua lỗ tiếp tục kéo dài trong 2 năm tiếp theo khiến khoản lỗ luỹ kế đến hết năm 2016 vừa qua lên đến 1.077 tỷ đồng.

Theo Nguyễn Thảo

BizLive